Pięknie położony nad Dunajcem okazały zamek w Niedzicy (również nazywany Dunajcem) stoi na stromej skale o wysokości 566 m n.p.m. Wygląd otoczenia zamku został znacznie zmieniony w latach 80-tych XX w., gdy na rzece ukończono budowę potężnej zapory. Ten węgierski niegdyś zamek oraz pobliska polska warownia w Czorsztynie bardziej efektownie górowały nad okolicą i przypominały typowe "orle gniazda".
Zamek zachował się praktycznie w całości. Najwyższa, a zarazem najstarsza część zbudowana z kamienia wapiennego, z wysoką kwadratowa wieżą to zamek górny. Składa się on, oprócz wieży, z kaplicy (widać resztki polichromii), niewielkiej części mieszkalnej i małego dziedzińca ze studnią, głęboką na 90 m. Wg legendy kopali ją jeńcy tatarscy i posiadała ona połączenie z Dunajcem. Brama do pierwotnego zamku murowanego z XIV w. prowadziła od południa, zachowały się ślady bramy i mostu zwodzonego. Pod zamkiem górnym znajdowało się więzienie, w którym podobno więziony był Janosik, można tam dziś jeszcze zobaczyć dyby.
Zamek dolny, powstały na dawnym przedzamczu zamku gotyckiego jest otynkowany. Posiada w sumie 3 baszty i basteje: narożną i kapliczną oraz bramną. W baszcie kaplicznej pozostały resztki po dawnej bramie wjazdowej z końca XV w. Mury obwodowe zwieńczone są renesansową attyką. Między zamkami dolnym i górnym znajduje się zamek średni z zabudową mieszkalną.
Do zwiedzania z przewodnikiem udostępnione są komnaty na zamku górnym i średnim,zawierające ekspozycje związane z historią zamku oraz wyposażeniem siedziby szlacheckiej. Z dwóch tarasów widokowych rozciąga wspaniały widok na okolicę: Pieniny, zaporę, zamek czorsztyński a nawet Tatry. Na dole jest też restauracja. Niestety nie ma wejścia do większości zamku dolnego z dwiema basztami, ponieważ ten obszar jest użytkowany przez Stowarzyszenie Historyków Sztuki oraz hotel, co jest dużą stratą dla turystów. W sezonie do zwiedzania udostępniony jest także spichlerz ze sztuką ludową Spisza.
# 1325 r. - pierwsza wzmianka o zamku jako własność Berzeviczych # lata 1326-1342 - król węgierski Karol Robert dokonał konfiskaty dóbr Berzeviczych na Spiszu i przekazał je pochodzącemu od Normanów Wilhelmowi Drugethowi. Jemu przypisuje się budowę murowanej warowni złożonej z wieży mieszkalnej otoczonej murem obronnym z wjazdem od południa. Dzisiejszy zamek górny posiada jeszcze sporo partii z tamtego okresu. Niedzica nie była jednak główną siedzibą Wilhelma i po 16 latach zamek powrócił do króla # 1347 r. - właścicielami został ponownie ród Berzeviczych ale z innej linii - Szwarców. Poprawili oni głównie funkcjonalność i użyteczność warowni. Zbudowali kaplicę, salę rycerską, studnię # XV w. - zamek pozostał nie zdobyty mimo prób podejmowanych przez wojska husytów, plądrujące wtedy Spisz # 1470 r. - zamek przejął żupan spiski Emeryk Zapolya. Podwyższył on wieże a na terenie podzamcza stworzył zamek dolny otoczony murem z basztami. Postawił tam też budynek mieszkalny. Brama wjazdowa znajdowała się na południu, w miejscu gdzie dziś stoi baszta kapliczna # 1507 r. - zamek przeszedł w ręce chorwackiego rodu szlacheckiego Horvathów zastawiony za 2000 guldenów przez Jadwigę Zapolyę # 1528 r. - król węgierski Jan Zapolya podarował część ziemi spiskiej w tym Niedzicę polskiemu możnowładcy, wojewodzie sieradzkiemu Hieronimowi Łaskiemu herbu Korab. Ten czerpał z niej spore korzyści. Wykorzystywał też podarunek jako zastaw pod liczne pożyczki które zaciągał # 1533 r. - zamek opanował na krótko rozbójnik Jerzy Witzthum wraz ze wspólnikiem Jerzym Kauffangiem. Z zamku wysyłali bandy które rabowały ludność i kupców # 1535 r. - zamek był kilkakrotnie oblegany przez byłego dowódce jego załogi - Minkwitza, którego Łaski wyrzucił z Niedzicy. Minkwitz był bowiem zwolennikiem Zapolyi a w tym czasie Łaski był już w ostrym konflikcie z królem Węgier. Zamek został na krótko zdobyty ale nowo mianowany przez Łaskiego dowódca - Bobola, szybko go odbił a także rozgromił wezwane na pomoc przez Minkwitza wojska pobliskich miast Koszyce, Lewocza, Bardiów, Preszów. Sam Minktwitz został schwytany przez wołoskie oddziały Łaskiego i osadzony w lochach pod zamkiem niedzickim. Wkrótce potem jednak Łaski obdarzył go wolnością # 1538 r. - zamek został przekazany w zastaw Janowi Horvathowi. Później właścicielem zamku został syn Hieronima - Olbracht Łaski, postać równie barwna jak ojciec. W sumie za panowania Łaskich, Dunajec był 9 razy przejmowany siłą lub stawiany w zastaw # 1589 r. - ostatnim który udzielił pożyczki Olbrachtowi pod zastaw zamku był Jerzy Horvath z Palocsy, w tym roku przejął on zamek wraz z okolicą za w sumie 20 000 złotych reńskich Warownia zawdzięcza mu nowoczesną przebudowę i zyskanie renesansowego charakteru. Powstał wtedy zamek średni, skrzydło mieszkalne na zamku dolnym po stronie zachodniej na miejscu dawnych stajni, baszty zamieniono na basteje, powstała nowa brama wjazdowa na północy (dzisiejsza basteja bramna) z arkadowym mostem, podwyższono mury i zwieńczono je attyką, wnętrzom nadano renesansowy wygląd. Zakończenie prac upamiętniono tablicą nad portalem wejściowym z datą 1601 # lata 1670 - 1776 - w wyniku oddania zamku w zastaw właścicielami został ród Giovanellich (Joanellich), jedyną zmianą jakiej dokonali była przebudowa kaplicy # 1683 r. - baron Sylwester Giovanelli jako zwolennik kontrreformacji musiał bronić zamku przed atakiem Imre Thokolyego, który prowadził walkę przeciw katolickiemu dworowi wiedeńskiemu. Dunajec został zdobyty, a sam Giovanelli wykupił się sporą sumą i uciekł do Krakowa. Przy okazji zamek został złupiony przez bandę rozbójników niejakiego Salantsyego. Rok później wojska cesarskie odbiły zamek i ponownie rezydowali w nim Giovanelli # 1776 r. - po śmierci Jana Giovanelliego, który opuścił już wcześniej zamek i mieszkał w kasztelu w Łapszach Niżnich, Niedzica poraz czwarty przeszła w ręce Horvathów. Zamek był już w tak złym stanie że także oni nie wprowadzili się do niego lecz nadal zamieszkiwali w swojej rodowej rezydencji w Palocsy # 1797 r. - Horvathowie na pewien czas odstąpili zamek Sebastianowi Berzeviczy, który powrócił z Ameryki Południowej wraz z córką Uminą i wnukiem Antonim - potomkiem inkaskiego wodza Tupaca Amaru, który do końca nie poddał się konkwistadorom. Związana z tym jest historia o skarbie Inków w Polsce, która będzie przedstawiona szerzej przy opisie zamku Tropsztyn # 1817 r. - Andrzej Horvath rozpoczął odbudowę Dunajca ponieważ jego zamek w Palocsy spłonął. Warownia znowu odzyskała swoją świetność. Na zamku dolnym powstała sala balowa, a w dawnej baszcie bramnej kaplica pod wezwaniem św Andrzeja. Wykorzystywano wtedy właściwie tylko zamek dolny i średni, zamek górny miał nadawać całości efektowny wygląd. Słynne były wielkie zabawy urządzane w tamtym czasie na zamku # 1828 r. - po śmierci Andrzeja zamek przejął jego brat Ferdynand Horvath. Odbywały sie tu posiedzenia sądu spiskiego, rozwijano też turystykę w postaci spływu Dunajcem, który zaczynał się wtedy niedaleko zamku # 1843 r. - po śmierci Ferdynanda jego siostra Kornelia wyszła za mąż za Aleksa Alapi Salamona i oni byli kolejnymi właścicielami zamku # poł. XIX w. - wielki pożar zniszczył dolne skrzydła mieszkalne zamku # 1861 r. - po odbudowie do Niedzicy powrócili Salamonowie # 1920 r. - po I wojnie światowej Niedzica wraz z 13 wsiami spiskimi przeszła w granice państwa polskiego. Właścicielem Dunajca była wtedy Ilona hr Bethlen Salamon. Z trudem przychodziło jej utrzymanie zamku, przebywała w nim wraz z dziećmi i służbą tylko w lecie. Zwykle mieszkała w Budapeszcie # 1942 r. - Salamonowie byli przyjacielami Polski. Podczas wojny Ilona uratowała grupę zwiadowców AK, przedostających się do Lewoczy, rok później przekazała cały wóz żywności, który PCK rozdzielił między jeńców polskich w Niemczech. Wkrótce potem Węgrzy na zawsze opuścili Niedzicę # 1945 r. - zamek został znacjonalizowany # 1949 r. - opiekę nad nim przejeło Ministerstwo Kultury i Sztuki, które rozpoczęło prace konserwacyjne
Z zamkiem niedzickim związanych jest kilka legend. Jedna dotyczy dębu, którego pień można zobaczyć przed zamkiem. W XVI w. okolica przeszła w ręce węgierskich magnatów Horvathów z Palocsy. Podobno byli oni bardzo srodzy dla ludu, więzienie zamkowe było pełne, a górale głodowali. Pewnego razu młody Jan Horvath, który wsławił się nakładaniem bardzo wysokich podatków na plebanów i więzieniem wielu z nich w zamku zobaczył na drodze Cygankę tasującą karty. Zaoferowała mu wróżbę, którą Horvath z niechęcią zgodził się wysłuchać. Cyganka powiedziała, że dzielny jest jego ród ale okrutny, a jego zguba bliska. Rzuciła też na ziemię żołędzia i rzekła do Horvatha żeby chronił dębu, który właśnie zasadziła bo od niego będzie zależał los jego rodu. Oburzony Horvath kazał pojmać i powiesić Cygankę ale ta zdążyła uciec. Nikt nie traktował wróżby poważnie do czasu, aż w miejscu zakopania żołędzia nie zaczęła wyrastać łodyżka z listkami. Od tej pory miejsce to było chronione przez Horvathów. Przepowiednia sprawdziła się kilka wieków później. Gdy dąb usechł, ród Horvathów wymarł... Kolejna legenda była wykorzystana w książce Adama Bahdaja i serialu dla młodzieży "Wakacje z duchami", z rolami m.in. H. Gołębiewskiego i Z. Buczkowskiego. Obszerne fragmenty filmu kręcono właśnie na zamku Dunajec. Otóż dawno dawno temu zamek zamieszkiwali młodzi małżonkowie - księżniczka Brunhilda i książę Bogusław. Mimo, że byli w sobie bardzo zakochani to po pewnym czasie życie z dala od ludzi i cywilizacji stało się dla Brunhildy utrapieniem. Zaczęły się małżeńskie wymówki i awantury. Mieszkańcom zamku trudno było wytrzymać z wiecznie kłócącą się parą. Kazano im więc zamieszkać w zamkowej wieży, gdzie nie było ich słychać. Podczas jednej z awantur Brunhilda rzuciła w męża porcelanową wazą, a ten w złości mocno ją odepchnął. Wątła Brunhilda przeleciała przez komnatę i wypadła przez okno w wieży, prosto do znajdującej się pod nim studni. Załamany Bogusław, dręczony wyrzutami sumienia dniami i nocami błąkał się bez celu po zamku i powtarzał "Przebacz mi Brunhildo". Pewnego razu usłyszał głos dobywający się ze studni "Przebaczam Ci Bogusławie łysy". Bardzo uradowało to księcia i uspokoiło jego duszę. Nie mógł jednak zrozumieć skąd wziął się przymiotnik "łysy" bo sam miał bujną czuprynę. Gdy rankiem spojrzał w swoje odbicie zobaczył, że po jego włosach nie ma śladu. O tej pory uważa się, że jeśli ktoś wymówi imię swojej ukochanej nad studnią, a ma coś na sumieniu, obudzi się następnego dnia łysy. Innym filmem jaki kręcono na zamku była "Zemsta" Fredry z roku 1957 r.
XIII wieku na wysokim skalnym wzgórzu nad Dunajcem istniała drewniano-ziemna strażnica, w której Bolesław Wstydliwy z żoną Kingą znalazł schronienie uciekając przed najazdem tatarskim. Na przełomie XIII i XIV wieku w północnej części założenia wzniesiono na skale wolno stojącą okrągłą wieżę, a niedługo potem, prawdopodobnie za czasów Kazimierza Wielkiego, otoczono szczyt wzgórza kamiennym murem o grubości ponad 2 metry.
Założenie podzielone zostało na zamek górny i średni biegnącym w poprzek dziedzińca murem. Wieża znalazła się w obrębie zamku średniego, a na zamku górnym wzniesiono wzdłuż zachodniej części muru obwodowego budynek mieszkalny. We wschodnim murze zamku średniego przy wieży zlokalizowano bramę wjazdową. Zamek stanowił wtedy własność królewską i racji swego przygranicznego położenia należał do szeregu zamków chroniących państwo od południa. Mieściło się tu starostwo. Kilkakrotnie w ciągu istnienia zamek był niszczony podczas najazdów i oblężeń.
W XV wieku miała miejsce kolejna rozbudowa, podczas której wzniesiono budynek bramny przy dotychczasowym wjeździe z zapadnią oraz drugi ciąg murów rozszerzający teren zamkowy na wschód. Nowa brama wjazdowa znalazła się w południowej części nowego muru, umocniona była budynkiem bramnym zajmującym narożnik południowo-wschodni. Miał tu swoją siedzibę Zawisza Czarny, kiedy obejmował starostwo spiskie.
Podczas modernizacji w XVI wieku teren pod zamkiem otoczono murem tworząc rozległy zamek dolny, w miejscu zburzonej wieży na zamku średnim założono budynki gospodarcze. Przed połową XVII wieku ostatniej przebudowy dokonał czorsztyński starosta Jan Baranowski, który zmodernizował system obronny, rozbudował część mieszkalną na zamku górnym oraz gospodarcze zabudowania niższych części zamku. Dotychczasowy budynek przy bramie wjazdowej na średni zamek został zastąpiony czterokondygnacjową basztą bramną przystosowaną do użycia artylerii.
W 1651 roku warownia została zdobyta podczas chłopskiego buntu przez oddziały dowodzone przez Aleksandra Kostkę Napierskiego. Pierwsza próba odbicia zamku przez wojska polskie starosty Mikołaja Jordana nie powiodła się, niedługo potem wyruszyła druga wyprawa. Zamek zdobyto a przywódców buntu skazano na śmierć.
Podczas potopu szwedzkiego na zamku schronił się w 1655 roku Jan Kazimierz, który pozostawił tu skarb koronny zanim wyjechał do Głogówka. Później jeszcze były tu prowadzone prace budowlane, ale jedynie o charakterze remontowym.
W XVIII wieku zamek popadł w ruinę i przez władze austriackie został wystawiony na licytację. W 1819 roku kupili go Drohojewscy. W końcu XX wieku zostały tu rozpoczęte prace konserwatorskie, obecnie nadal trwają, ale zamek jest już udostępniony częściowo do zwiedzania.
